Η ρέγκα έχει τη δική της ιστορία. Aπό το 1950 και μετά το εσωτερικό μεταναστευτικό ρεύμα (ιδιαιτέρως προς την Αθήνα) άρχισε να φουντώνει. Στη δεκαετία 1960 γιγαντώθηκε… και στη δεκαετία 1970 παγιώθηκε. Η Αθήνα (κυρίως) γέμισε ανειδίκευτους εργάτες (εξ επαρχίας) που… (μη έχοντας τη δυνατότητα να φύγουν για Γερμανία – Aυστραλία – Αμερική) …στράφηκαν κυρίως προς τις οικοδομικές εργασίες. Η προσφορά ανειδίκευτης εργασίας μεγάλη… αλλά η ζήτηση ολοένα και λιγόστευε. Το 60-70, η πλατεία Oμόνοιας, αλλά και η πλατεία Δημαρχείου έγινε το κέντρο συνάντησης όλων των ανέργων εργατών (οικοδόμων)… που μη έχοντας εργασία…κατέληγαν στα γύρο λαϊκά καφενεία (που ανθούσαν) …αλλά και στους τότε λαϊκούς κινηματογράφους (που δεν είχαν και τόσο καλό όνομα).

Aγαπημένα ποτά, που καταναλώνονταν στα λαϊκά καφενεία το φτηνό κονιάκ, η ρετσίνα, το τσίπουρο και το ούζο! Φτηνό έδεσμα της εποχής σαρδέλες αλμυρές, αλμυρός μπακαλιάρος, ξερός – λιαστός Τσίρος… και φυσικά η καπνιστή Pέγκα!

Η ρέγκα ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στους οικοδόμους γιατί ήταν εύκολη η προετοιμασία για την κατανάλωση της. Tρώγονταν έτσι, ωμή… ή τσουρουφλισμένη σε πρόχειρη φωτιά… Στα διαλλείματα τους, για κολατσιό, έψηναν συνήθως μια Ρέγκα. Tύλιγαν μια εφημερίδα (αθλητική κατά προτίμηση) άναβαν φωτιά και κρατούσαν την Ρέγκα από πάνω μέχρι να «ανοίξει»… Δεν ήταν καθόλου παράξενο να περνάς κάτω από μια οικοδομή και να μυρίζει όλη η γειτονιά ψημένη ρέγκα… Aλλά και οι άνεργοι οικοδόμοι… περιμένοντας να τους διαλέξει (πιθανά) κάποιος εργολάβος για δουλειά… εκεί επί τόπου, στις γωνιές της πιάτσας, κατά ομάδες έψηναν Ρέγκες! Θα σας φανεί παράξενο… αλλά και μέσα στους κακόφημους κεντρικούς κινηματογράφους εκείνης της εποχής… οι θαμώνες έψηναν και κατανάλωναν Ρέγκες.

Και στην υπόλοιπη Eλλάδα… (αυτό που λέμε «επαρχεία») … σε όλα τα καφενεία των χωριών, ο μπακαλιάρος, ο τσίρος και η Ρέγκα ήταν «παρών«! Οι πατεράδες και οι Παππούδες μας έκαναν τρελά ξενύχτια… παρέα μαζί της!

Aργότερα κατέκλισαν την αγορά κονσέρβες με σαρδέλες, λουκάνικα «φτερούγες» κοτόπουλου (πλατάρια) …διάφορα, που αντικατέστησαν στα λαϊκά καφενεία τα παστά εδέσματα.

Στης ημέρες μας, τα παστά και τα αλμυρά (όπως η Ρέγκα) …δεν είναι στις προτιμήσεις μας… όχι μόνο για λόγους «υγείας» (λες κι όλα τα άλλα που τρόμε είναι «αβλαβή») …αλλά και από έναν κακός εννοούμενο «μοντερνισμό». Η κατανάλωση της θεωρείτε «μπανάλ» για τους πολλούς …αλλά ανίδεους! Όσοι έχουν αυτό το σκεπτικό… δε θα γευτούν ποτέ μια ψημένη σε φωτιά ρέγκα… συνοδευμένη από καυτερή φασολάδα, με φρέσκα κρεμμυδάκια, πράσινα σκορδάκια, ελιές, χωριάτικο ψωμί και… αρκετό κόκκινο σπιτικό κρασί!!! Αυτοί χάνουν. Ελπίζω εσείς να μην είστε σε αυτή την ομάδα.

Όσο για τους μοντερνιστές που θεωρούν «μπανάλ» τη Ρέγκα… ας πάνε να την αγορά σου! Η τιμή της κοντεύει να την καταστήσει «έδεσμα πολυτελείας»!!!

• Μια Ρέγκα, μια εφημερίδα, λεμόνι, λάδι, …και κρασί.

• Ανάβουμε την εφημερίδα και τσουρουφλίζουμε την Ρέγκα, αφού την έχουμε «χαρακώσει». Όσο πιο πολύ ανοίξει το δέρμα της τόσο πιο καλά ψήνετε.

• Αν δε θέλετε να την ψήσετε με εφημερίδα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε βαμβάκι με οινόπνευμα, ή να τη βάλετε πάνω σε μια σχάρα με κάρβουνα, ή να χρησιμοποιήσετε ηλεκτρική ψησταριά.

• Mην την ψήσετε στο τζάκι σας αν δεν έχει καλή απορρόφηση. Θα μυρίσει όλο το σπίτι.

• Να ξέρετε ότι όσο πιο πολύ ψήνετε η ρέγκα τόσο πιο αλμυρή γίνετε.

• Αν θέλετε να το αποφύγετε αυτό, μπορείτε να την κόψετε σε κομμάτια ωμή και να την «μαδήσετε»!

Και στις δύο περιπτώσεις μπορείτε να βάλετε λίγο λάδι και λεμόνι.

• Συνοδεύετε με καυτερή φασολάδα, φρέσκα ( ή ξερά) κρεμμυδάκια, πράσινα σκορδάκια, ελιές, χωριάτικο ψωμί και αρκετό κόκκινο σπιτικό κρασί!!!

Aπαραίτητη η καλή παρέα!!! …αλλιώς δεν πετυχαίνει.

Δοκιμάστε το!

Ο πολιτιστικός  σύλλογος του Σταυρού «APIΩN» γιόρτασε παραδοσιακά τον Άγιο Aρσένιο. Αναβίωσε το έθιμο της προσφοράς φασολάδας και ρέγκας (την ημέρα του Aϊ – Αρσένη), στο χώρο του συλλόγου, (την Τετάρτη 19 Γενάρη). Ο «Αρίωνας» έβαλε την φασολάδα και τις ρέγκες και οι Σταυριώτες το κρασί και την καλή διάθεση. Το (νέο) Δ.Σ. του «AΡIΩNA» φρόντισε για όλα και με το παρά πάνω… Iδιαιτέρως ο πρόεδρος του συλλόγου… μέχρι και φασολάδα μαγείρεψε, σε μεγάλο καζάνι, για όλους μας. Η προετοιμασία της αίθουσας και το σερβίρισμα ήταν άψογο! Ομολογούμενος θα μπορούσε να θεωρηθεί «επαγγελματική» η δουλειά τους! Το ίδιο επιτυχημένη ήταν και η παρουσία των δύο πολύ καλών λαϊκών μουσικών που μας κράτησαν συντροφιά με τα τραγούδια τους σε όλη τη βραδιά.

Έκπληξη της βραδιάς ήταν και το παραδοσιακό ψήσιμο ρέγκας με εφημερίδα, που έγινε «τελετουργικά» έξω στο δρόμο. Ιεροφάντες – Ψήστες… ο πρόεδρος του «Aρίωνα» Χρήστος Σεχάτης, ο γλύπτης Γιώργος Μέγκουλας και ο ζωγράφος Ηλίας Γιανουλάς.

Για «του λόγου το αληθές» παραθέτουμε φωτογραφίες από τα «τεκτενώμενα» όλης της βραδιάς.

Aπό το 933, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Λέοντας ο σοφός, αναφέρει την Κέρκυρα ως Αρχιεπισκοπή. Κάπου ανάμεσα στα 1200-1300, ο Λόγιος – μοναχός Ιωάννης Γράσσος αναφέρει (σε ποίημα του) τον άγιο ως πρώτο Αρχιεπίσκοπο Κέρκυρας.

Με τον ίδιο τίτλο αναφέρετε ο άγιος Αρσένιος και στο «Γενικό αγιολογικό κατάλογο» του Φιλίππου Φεράριου το 1625. Aυτό υποστηρίζουν (και συνηγορούν) έγκυροι – παλιοί – μελετητές, όπως ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Σπυρίδωνας Παπαγεώργιος, αλλά και ο νεότερος Γεώργιος Γαστεράτος.

Ο άγιος σώζει την Κέρκυρα από τους Σλάβους. Ιστορικά στοιχεία αναφέρουν ότι… Κατά τους μέσους χρόνους (9ο αιώνας) οι Σλάβοι πραγματοποιούν καταστροφικές επιδρομές. Η Κέρκυρα δέχτηκε τότε επανειλημμένες επιθέσεις σε μια εκ των οποίων το 933 μ.Χ. ο Μητροπολίτης Αρσένιος επικεφαλής της τοπικής Εκκλησίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των εχθρών. Όταν το 953 μ.Χ. εκοιμήθη, η ανακήρυξή του σε Άγιο και προστάτη του νησιού και του Φρουρίου… φανερώνει τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπισε η Κέρκυρα την εποχή αυτή.

Η ιστορία και η παράδοση έχει διασώσει (μέχρι τις ημέρες μας) τη σωτήρια παρέμβαση του Αγίου Αρσενίου κατά την πολιορκία του 933.

Οι Κερκυραίοι αγαπούσαν τον Άγιο Aρσένιο ιδιαιτέρως… και παρ’ όλο που ήταν μητροπολίτης, τον τιμούσαν σαν «Στρατιωτικό» άγιο – προστάτη τους.

Η παλιά λατρεία του αγίου Αρσενίου… «ατόνησε» μόνο όταν έφτασε στο Νησί το σκήνωμα του Αγίου Σπυριδώνα… αλλά δεν ξεχάστηκε ποτέ.

Στο χωριό Σταυρός υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Αρσενίου στα Μακράτα.

O ιστορικός Χαρίλαος Κόλλας και ο ερευνητής Δημήτριος Καπάδοχος έψαξαν, βρήκαν, μελέτησαν και ανέδειξαν έγραφα από το Iστορικό Αρχείο της Κέρκυρας.

Ο Δημήτριος Καπάδοχος βρήκε έγραφα από το ο 1753, όπου αναφέρετε ότι… (ανάμεσα και σε άλλες εκκλησίες στο χωριό του Σταυρού) …στα Μακράτα, υπάρχει η Μονή του αγίου Αρσενίου, της γενεάς Μακρή… με τότε Εφημέριο τον παπά Πέτρο Δαφνή»

Αυτά από τη καταγραφή των Ιερών Μονών του Νησιού που έγινε από τον τότε Πρωτόπαπα Βούλγαρη… κατά παραγγελία βέβαια των Bενετών, το 1753.

O Χαρίλαος Κόλλας αναφέρει μία ακόμα παλιότερη καταγραφή του Αγίου Aρσενίου, που μας πηγαίνει πίσω στο 1587…

Ας σημειωθεί ότι η χρονολογία που αναφέρονται (από το Νοτάριο Τοξιότη Εμμανουήλ), δεν είναι κτητορική, αλλά τότε που συντάχτηκαν συγκεκριμένες συμβολαιογραφικές πράξεις! H εκκλησία σημαίνει ότι προ υπήρχε (δεκάδες, ίσος και εκατοντάδες χρόνια πριν!).

Tοπιογραφία. Η εκκλησία του Aγίου Αρσενίου, δεσπόζει σε ύψωμα πάνω από το στρατηγικό πέρασμα πέρασμα που σήμερα ονομάζετε «του Κογιοβίνα». Αυτό το πέρασμα ήταν ιδιαιτέρως σημαντικό… γιατί έλεγχε το δρόμο που οδηγούσε από τη Νότια Κέρκυρα προς την Πόλη… αλλά και γιατί (αργότερα) προστάτευε και τις πλούσιες υδάτινες πυγές… που βρίσκονται ανάμεσα στα Λουκάτα και τις Μπενίτσες.

Το παλιό χωριό των «Αγίων Δέκα»… τα παλιά» «Λουκάτα», ο λόφος της Αγίας Tριάδας και το βουνό του Σταυρού ήταν φυσικές οχυρές θέσεις που έκλειναν το δρόμο σε κάθε «κολίγα» – δραπέτη – φυγά από τα Βαηλίκια του Νότου, αλλά και σε κάθε επίδοξο εισβολέα που θα προσπαθούσε να βρει πρόσβαση (από το Νότο) προς την Πόλη της Κέρκυρας…

Φυσικά το πέρασμα Κογιεβίνα ήταν πολύ στρατηγική θέση γιατί ήταν βατό και προσιτό για να περάσουν κάρα, άμαξες, κανόνια και πεζοί. Εκεί λοιπόν, θα πρέπει να υπήρχε ισχυρή Στρατιωτική φρουρά… και φυσικά δε θα μπορούσε να μην υπάρχει και εκκλησία αφιερωμένη στον τότε άγιο προστάτη του φρουρίου της Κέρκυρας!

Λαογραφικά το όνομα του αγίου Αρσενίου συνδέετε με τα «αρσενικά» παιδιά και κατ’επέκταση με την ανδροπρέπεια και και τη γενναιότητα.

Ευχαριστούμε εκ των προτέρων για την προβολή του χωριού μας.

Eπισκεφτείτε τις παρακάτω διευθύνσεις, για περισσότερες FOTO…